Kamu Çalışanlarının Aylık (Maaş-Ücret) Ve Diğer Ödeneklerinin Düzenlenmesi (Değişiklik) Yasa Önerisi

Cumhuriyet Meclisi Başkanlığı,

Lefkoşa.

                  “Kamu Çalışanlarının Aylık (Maaş-Ücret) ve Diğer Ödeneklerinin Düzenlenmesi (Değişiklik) Yasa Önerisini” ilişikte sunar, İçtüzüğün 81’inci maddesi uyarınca, gereğini saygılarımla arzederim.

KAMU ÇALIŞANLARININ AYLIK (MAAŞ-ÜCRET)

VE DİĞER ÖDENEKLERİNİN DÜZENLENMESİ (DEĞİŞİKLİK)

YASA ÖNERİSİ

GENEL GEREKÇESİ

Eşitlikİlkesi, en temel anlamda Anayasa’nın 8’inci ve 52’nci maddelerinde ifade edilmiştir.8’inci maddede “Herkes, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, Anayasa ve yasa önünde eşittir”’ kuralına yer verilmiştir.Maddede ayrıca, Devlet organları ve yönetim makamlarının, bütün işlemlerinde yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek ve ayrıcalık yapmamak zorunda oldukları vurgulanmış ve bununla da yetinilmeyerek, “ekonomik bakımdan güçsüz olanların, Anayasa ve yasalar çerçevesinde elde edecekleri kazanımlar, bu madde ileri sürülerek, bir başka deyişle, ayrımcılık yasağı ileri sürülerek, ortadankaldırılamayacağı”, kesinbirdilleifadeedilmiştir.

Anayasanın 52’nci maddesinin başlığı ise, ‘Ücrette Adalet Sağlanması’ şeklindedir. Maddeye göre, “Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun ve insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi sağlamalarına elverişli, adaletli bir ücret elde etmeleri için gerekli önlemleri alır.”

Adaletli ücret ilkesi, eşit işe eşit ücret ilkesi ile birlikte değerlendirilmesi gereken bir ilkedir. Eşit işe eşit ücret ilkesi, ücrette adaleti sağlama, başka bir anlatımla eşit iş gören çalışanlara eşit ücretin ödenmesi düşüncesine dayanmaktadır. Nitekim, Eşit Değerde İş İçin Kadın ve Erkek İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında 100 sayılı Uluslar arası Çalışma Sözleşmesi eşit değerde işe eşit ücret ödenmesi esasını benimsemiş bulunmaktadır. Sözleşme uyarınca, eşit değerde iş için ücret eşitliği, bir ayrım gözetmeksizin saptanmış ücret hadlerini anlatır.

Eşit işe eşi tücret; bir iş verene bağlı olarak çalışanların eğitim durumu, kıdemi, mesleki bilgi ve beceri düzeyi, tecrübesi, sorumluluk yüklenme kapasitesi, çalışma koşullarının zorluğu gibi etmenler gözetilerek benzer fedakârlıklara katlananlara eşit ücret ödenmesidir. 

Eşit işe eşit ücret ödeme ilkesi; aynı işyerinde, eşit değerde işlerde, aynı verimle çalışanların ücretleri arasında bir farklılığın olmayacağını öngören bir anlayışı anlatır.

Eşit davranma ilkesi, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Ekonomik Topluluğu Anlaşması, Uluslararası Çalışma Örgütünün Sözleşme ve Tavsiye Kararlarında da çeşitli biçimlerde ele alınmıştır.

Sosyaldevlet; devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesini gerekli ve meşru gören devlet anlayışıdır

Sosyal adalet; toplumun değişik kesimlerinde hayat standardı, gelir düzeyi gibi birtakım ölçülerin fırsat eşitliği çerçevesinde dikkate alınmasıyla sosyal alanda sağlanan denge durumu olarak tanımlanabilir.

Anayasa Mahkemesine göre, ‘…sosyal devlet güçsüzleri, güçlüler karşısında koruyarak gerçek eşitliği, yani sosyal adaleti ve böylece toplumsal dengeyi sağlamakla yükümlü devlet demektir…’

Anayasada ifadesini bulan eşitlik ilkesi, öncelikle kamuerkini kullanan yasama, yürütme, yargı, idare makamları gibi devletinorganlarını bağlamakta ve bunların işlevini yerine getirirken vatandaşlarakarşı eşitlik ilkesini gözetmekle yükümlü kılmaktadır.

Aynı nitelikte görev, yetki ve sorumluluklara sahip ve kamusal bir görevi, kamu hizmetini yerine getiren kamu çalışanlarının aynı ve eşit maaştan yararlandırılmaması, Anayasada öngörülen “Eşitlik” ilkesi ile yine Anayasada belirtilen “Ücrette Adalet Sağlanması İlkesine” ters düşmektedir.

Kamuda çalışanların ücret rejimi, Kamu hizmetlerinin iyi işlemesinde ve etkili bir biçimde sunumundadüzenleyici ve dengeleyici bir etkiye sahip olduğu gibi, yozlaştırıcı ve düzen bozucu, hizmetleri aksatıcı bir etkiye de sahiptir.

Bu Yasa Önerisi ile değiştirilmesi hedeflenen Esas Yasa ile, “Eşit işe eşit ücret” ilkesiyle düzenlenen personel rejimi, aynı görev, yetki ve sorumluluklara bağlı olarak görev yapan kamu görevlileri/kamu çalışanları arasında ücret dengesizliği/eşitsizliği yaratılmış; böylelikle de, esasen bir çok yönden bozulmuş olan kamu yönetimi daha bir bozulmaya müsait konuma getirilmiştir.

Kamu görevlileri arasında yaratılan maaş ve ücret farklarını “eşit işe eşit ücret” ilkesi doğrultusunda ortadan kaldırmak, Anayasanın özenle koruduğu eşitlik ilkesine ve ayırımcılık yasağına, hem de sosyal adalet ilkesine uygun davranmak anlam ve değeri taşımaktadır. Aynı, hizmet sınıfına bağlı olarak aynı unvanla (kadroadı ile) aynı işi yapanlara farklı maaş ve ücret ödenmesi kabul edilemez.

Kamuda, norm kadrolara ve nesnel ölçütlere dayalı, gerekli nicelik ve nitelikte personel çalıştırmaya yönelik bir işe alma politikasının   izlenmesi, atamalarda mesleki bilgi

Adil,Yeterli ve Eşit İşe Eşit Ücret İlkesi Kamu personel yönetiminin ilkeleri arasında yer alan ve Anayasanın 52’nci maddesinde öngörülen, “Devlet, çalışanların, yaptıkları işe uygun ve insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi sağlamalarına elverişli, adaletli bir ücret elde etmeleri için gerekli önlemleri alır” kurallarıyla bütünlenen bir ilkedir.
Aynı işi yapanlara eşit ücret ödenmesi ve ücretin de yapılan işe göre ödenmesi gerekmektedir. Bu ilke sayesinde çalışanlar psikolojik olarak rahatlamaktadırlar.İnsanlar için emeğinin karşılığını almak motivasyonu sağlamaktadır.

Devletin oluş sebeplerinden birisi adalettir ve adalet kamu kesiminin hizmetleriyle sağlanır, Bu nedenle kamu çalışanlarına uygulanan politikaların temeli adalet olmalıdır.Ücret politikasının adil olmaması durumunda, kamu çalışanları kamu yararına hizmet edemezler.

Kamu çalışanları ücret politikasının adilliğine inanmazlarsa, bunu “Benim memurum işini bilir” mesajı olarak algılayabilir.Bunun sonuçları, tüm toplumun adalete ve devlete duyulan güvenin sarsılmasıdır.

Eşitişe, eşitücret politikası, kamu çalışanlarının motivasyonunu sağlar. Kamu görevlileri; yaptıkları işe göre değil de, başka etmenlere göre ücret alırsa, kamununtoplumahizmetamacıyerinegetirilemez.Kamuçalışanları, yaptıklarıişe göre ücret aldıklarını bilirse, hizmetlerini kamu yararına rahatlıkla yapabilirler. Ancak ücret dağılımı siyasi çıkarlara göre yapılırsa, kamu çalışanı yaptıkları hizmeti kamu yararına değil, ücreti belirleyen siyasi politikalar yararına yapacaktır. Bir kamu görevlisi, toplumun ihtiyacı olan görevini yerine getirirken, kendisinden daha az iş yapan kamu görevlilerinin kendisinden daha fazla ücret alması durumunda motivasyonu bozulur ve bunu hizmetlerine yansıtır.

Eşitişeeşitücret politikası çalışanlar arasında koordinasyona ve uyuma bağlı bir iş huzuru sağlar. Birbirlerini çekememe, adam kayırma, kamplaşma ve çalışanlar arası mücadele gibi kamusektörününözelliğihalinegelmişdavranışlarazalır.

Toplumsal kabul, saygınlık görme, toplumda statü elde etme, ücretin sağladığı satın alma gücüyle gerçekleştirilmektedir.Yalnızca Kamu çaloışanınınişgüvencesi değil, aynı zamanda kamu hizmetlerinin sürekli ve adil sürdürülmesi bakımından “hizmet güvencesi” anlamına da gelen kamu görevliliği statüsü, mali hak sisteminin bu kendine özgü yapısıyla güvence sistemini sağlamlaştırma özelliğine sahiptir.

Yasa Önerisi, yukarıda somutlanan gerekçelerle ve hizmet yararı gözetilerek, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir biçimde yürütülebilmesi için, kamu personeli arasında yaratılan ücret adaletsizliğini ortadan kaldırmak ve eşit işe eşit ücret ilkesini yaşama geçirmek amacıyla hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

—————-